De bestuurders van de waterschappen zien hun zittingstermijn met twee jaar verlengd, tot einde 2014. Dat is de enige zekerheid die resteert nadat de Tweede Kamer een door het demissionaire kabinet ingediend wetsontwerp over een andere vorm van waterschapsverkiezingen niet inhoudelijk wilde behandelen. Of de volgende regering deze zaak weer zal oppakken en wanneer, is de vraag waardoor een vermoedelijk lange periode van onzekerheid aanbreekt.
In het coalitieakkoord van het kabinet Rutte stond al dat het de waterschapsbesturen voortaan wil laten kiezen door de raadsleden van de in dat waterschap liggende gemeenten. Zogenoemde getrapte verkiezingen dus. Daarmee zou een einde komen aan het systeem waarbij burgers, agrariërs en bedrijven direct invloed hebben op hun waterschapsbestuur.
Uitstel enige politieke besluit Door het lang uitblijven van het daarvoor benodigde wetsontwerp zag het er geruime tijd naar uit dat, volgens de geldende wetgeving, in november 2012 de gebruikelijke directe waterschapsverkiezingen zouden worden georganiseerd, omdat de vierjarige termijn afloopt. Uiteindelijk ging het wetsontwerp toch naar de Tweede Kamer, maar toen had het kabinet al de demissionaire status. Daarop volgde een pittig advies van de Raad van State en in de Kamer ontstond veel discussie. Omdat de gemeenteraadverkiezingen in 2014 zijn, bestond het voorstel er onder andere uit dat de waterschapsverkiezingen twee jaar zouden worden uitgesteld: van 2012 naar 2014. Alleen dat onderdeel heeft de Tweede Kamer bij de uitkleding van het voortel overeind gehouden, de echt inhoudelijke component werd niet behandeld.
Hoe nu verder
Het is dus aan het volgende kabinet een eigen voorstel bij de volgende Tweede Kamer in te dienen. Of niet, dan blijft alles bij het oude en zijn er eind 2014 gewoon directe waterschapsverkiezingen. Dat kan trouwens ook de inhoud van het voorstel zijn. Andere mogelijkheden zijn directe verkiezingen, maar dan gelijktijdig met die voor de gemeenteraden en het gestrande voorstel om de waterschapsbesturen indirect, door de gemeenteraden te laten kiezen. Gerard Doornbos, dijkgraaf van het hoogheemraadschap van Rijnland, wijst erop dat die twee jaar uitstel misschien minder lang is dan het lijkt. "Het is niet denkbeeldig dat de kabinetsformatie lang gaat duren en als er eenmaal een nieuw kabinet is, kunnen we ons voorstellen dat de waterschapsverkiezingen niet meteen de hoogste prioriteit hebben." En als er al een nieuw voorstel komt, dan vergt de besluitvorming (advies Raad van State - Tweede Kamer - Eerste Kamer) lange tijd. "Het zou best eens kunnen zijn dat we in 2014 gewoon zoals altijd, directe verkiezingen gaan organiseren, volgens de huidige wet; domweg omdat er nog geen nieuwe wet is."
De Unie van Waterschappen vindt directe verkiezingen de beste en meest democratische methode. Daarbij heeft de kiezer rechtstreeks invloed op de samenstelling van het bestuur van het waterschap. Met het oog op de toekomstige ontwikkelingen waarbij de invloed van water op ons land alleen maar zal toenemen, is die directe relatie niet te onderschatten. De Unie bepleit die directe verkiezingen gelijktijdig te laten plaatsvinden met die voor de gemeenteraden; dat levert een kostenvoordeel op en het kan voor de opkomst een positief effect hebben. Die dag is dan te beschouwen als de dag van de lokale democratie.
Bron: Rijnland