Onderzoek Zuidelijke Randmeren
De visstand op de Zuidelijke Randmeren is afgelopen jaren drastisch veranderd. Het water is helder en plantenrijk geworden en het watersysteem is volop in ontwikkeling. Het resulteert in een afgenomen visstand en daar past een nieuw duurzaam visserijgebruik bij. Zowel sport- als beroepsvisserij hebben een groot belang bij een robuuste en gezonde visstand. Ook de maatschappij heeft belang bij een goede visstand en dito waterkwaliteit. Nu en in de toekomst. Vanuit dit belang en met de veranderende visstand in het achterhoofd zijn sport en beroep op onderstaande het experiment uitgekomen.
Sportvisserij MidWest Nederland, Sportvisserij Nederland, Visserijbedrijf G. Heimensen en Visserijbedrijf
J. Wormsbecher hebben in het najaar van 2018 een overeenkomst getekend waarin is afgesproken dat vier jaar lang op de Zuidelijke Randmeren (Gooimeer, Eemmeer en Nijkerkernauw) niet met sleepnetten (de zogenaamde zegen) op brasem en blankvoorn wordt gevist. Voor zowel de sport- als de beroepsvisserij is dit een uniek experiment.
De inkomstenderving voor beroepsvissers als gevolg van de visserijstop wordt door de sportvisserij betaald én de beroepsvissers zelf gaan ieder elk 10 dagen per jaar onder leiding van Sportvisserij Nederland de visstand onderzoeken. Bij het onderzoek wordt vanzelfsprekend alle gevangen vis na het meten en eventueel wegen direct weer terug gezet. De visserij met fuiken op aal gaat gewoon door. In 2022 wordt het experiment geëvalueerd.
Onderzoek migratiepatroon brasem
Bij het bepalen van de hoeveelheid brasem, die duurzaam onttrokken kan worden, zijn we in het verleden altijd uitgegaan van minimale uitwisseling van vis tussen de verschillende omliggende wateren. Steeds meer dringt zich de vraag op of dit wel juist is. Mogelijk is er veel meer migratie tussen bijvoorbeeld het Markermeer en het Gooimeer dan wij denken. Dan moet je daar bij een nieuw quotum ook rekening mee houden. Daarom doen we aanvullend onderzoek. Om meer te weten te komen over het migratiepatroon van brasem en de eventuele uitwisseling tussen verschillende wateren, zijn en worden verschillende brasems voorzien van een zender om ze te kunnen volgen. In oktober 2019 zijn op het Gooi- en Eemmeer in totaal 30 brasems voorzien van een zender. In het najaar van 2020 krijgen nog eens 30 brasems een zender. Sportvisserij Nederland voert dit onderzoek uit in samenwerking met Wageningen Marine Research (WMR). WMR zal vanaf het najaar van 2019 ook op het Markemeer (40 brasems) en IJsselmeer (60 brasems) vissen voorzien van een zender. Op strategische locaties zoals bruggen en in- en uittrekpunten zijn ontvangers geplaatst. Zwemt een brasem met zender langs een ontvanger, dan volgt een signaal. Zo krijgen de onderzoekers de komende jaren inzicht in het migratiepatroon van brasem.
Achtergronden beroepsvisserij Zuidelijke Randmeren
De Zuidelijke Randmeren zijn Staatswateren, waarvan het visrecht is gesplitst in aal en schubvis (alle andere vis dan aal). Het aalvisrecht ligt bij de visserijbedrijven G. Heimensen en J. Wormsbecher. Het schubvis-visrecht ligt bij Sportvisserij MidWest Nederland. Vanuit de huurovereenkomst die Sportvisserij MidWest Nederland heeft met de Nederlandse Staat, is zij verplicht om aan de genoemde visserijbedrijven een zogenaamde schriftelijke toestemming uit te geven voor de visserij met de zegen. De afspraken hierover dienen te worden vastgelegd in een visplan. Voorafgaand aan dit experiment lag in het visplan onder andere verankerd dat beide visserijbedrijven maximaal 21 dagen van 1 november tot 1 maart met de zegen op brasem, kolblei en blankvoorn mochten vissen. Hierbij gold een quotum voor brasem van 50 ton en voor blankvoorn van 26 ton. In de praktijk werden blankvoorn en kolblei niet of nauwelijks gevangen. Het quotum van brasem werd regelmatig vol gevist.
Het vissen met de zegen
De zogenoemde zegen waarmee de beroepsvisserij de vis vangt, bestaat uit een verticaal net waarvan de onderkant is verzwaard en de bovenkant is voorzien van drijvers. In het midden van de zegen zit een zak waarin de vis zich uiteindelijk verzameld. De zegen die men op de Zuidelijke Randmeren gebruikt, is 10 meter diep (te vissen tot een waterdiepte van circa 8 – 10 meter) en 600 meter lang. In de praktijk vaart men de zegen in een rondje uit om het net vervolgens binnen te trekken. In de video zie je vanuit de lucht hoe men de zegen rondvaart en weer binnentrekt.
Jaarlijkse informatieavond Sportvisserij MidWest Nederland en Sportvisserij Nederland organiseren jaarlijks in april een informatieavond over het visstandonderzoek op de Zuidelijke Randmeren. Op deze avond geven wij tekst en uitleg over de opzet van het onderzoek en de tussenresultaten. Daarnaast is er op deze avond alle ruimte voor vragen en kunnen geïnteresseerde sportvissers zich aanmelden om een dag mee te gaan met het onderzoek. Houd onze website in de gaten voor de volgende avond.
TussenresultatenVanwege de coronamaatregelen is een informatieavond nu niet mogelijk en daarom is gekozen voor een digitale presentatie van de resultaten van jaar 2 (zie video hieronder) waarbij ook ruimte is voor vragen via e-mail.
2020-2021
Omdat de jaarlijkse informatieavond voor sportvissers en andere geïnteresseerden over dit onderzoek – georganiseerd door Sportvisserij Nederland en Sportvisserij MidWest Nederland – wegens de huidige coronamaatregelen ook dit jaar niet fysiek kan plaatsvinden, hebben we een uitgebreide videopresentatie gemaakt. Daarin geven we uitleg over het onderzoek en delen we de belangrijkste bevindingen en resultaten van het derde jaar van het onderzoek (2020-2021).
Na afloop van het vier jarig onderzoek (medio 2022) komt er een uitgebreide rapportage met daarin de eindresultaten. Deze rapportage komt te zijner tijd ook op deze website als download beschikbaar. Veel gestelde vragen en antwoorden
'Waarom betaalt de sportvisserij de beroepsvisserij voor de samenwerking in dit onderzoek?’In het zegenseizoen vóór de start van het experiment/de 4-jarige zegenstop, wisten de beroepsvissers het quotum van brasem van 50 ton nagenoeg vol te vissen. Deze zegenvisserij vormt dan ook een inkomstenbron van de beroepsvissers. Om mee te doen aan dit experiment en de zegenvisserij gedurende vier jaar lang stil te leggen, is de inkomstenderving van de beroepsvissers door de sportvisserij gecompenseerd.
'Waarom heeft dit onderzoek niet al veel eerder plaatsgevonden?.'Beter laat dan nooit. Voor een dergelijk experiment is bereidheid van verschillende partijen nodig. Zowel sport- als beroepsvisserij zien het belang om nu samen aan de slag te gaan met een duurzaam visserijbeheer op basis van goede en uitgebreide gegevens van de visstand.
‘Het lijkt logisch om de beroepsvisserij volledig uit te kopen. Waarom gebeurt dit niet?'‘It takes two to tango.’ Uitkoop is niet haalbaar gebleken. De beroepsvissers willen perspectief houden en willen in principe blijven vissen. Na vier jaar wordt het experiment geëvalueerd aan de hand van met name het onderzoek wat we samen uitvoeren.
'Hoe voorkomen we dat straks, als er na de proef waarschijnlijk meer vis zwemt, geen roofbouw wordt gepleegd?'Het gezamenlijk onderzoek levert informatie op over de visstand en de veranderingen in de visstand. Op basis van de bestandsschattingen (“het kapitaal”) en het benutbare bestand (“de rente”) bepaalt men straks welk deel van de rente duurzaam kan worden onttrokken door de beroepsvissers in jaar vijf (vanaf najaar 2022) en verder.
Opsomming publicaties: