Het was tot dusver een raadsel hoe zeegrassen ondanks dodelijke concentraties sulfide in de zeebodem als enige vaatplanten kunnen leven in zee. In een gezamenlijke studie van de Rijksuniversiteit Groningen, Radboud Universiteit Nijmegen en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek concluderen onderzoekers nu dat zeegrassen een ondergrondse samenwerking hebben met kleine schelpdiertjes en bacteriën die het sulfide onschadelijk maakt. De resultaten verschijnen deze week in het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift Science.
Samenwerking
Het was tot nu toe onduidelijk hoe zeegrassen in staat zijn om goed te groeien terwijl er tussen de wortels van de planten zo veel van dit giftige sulfide vrijkomt. In Science beschrijven de onderzoekers dat tussen de wortels van zeegrassen vaak in grote aantallen kleine schelpdieren van de familie Lucinidae voorkomen. Het was al bekend dat deze diertjes in hun kieuwen speciale bacteriën ‘kweken’ waarvan ze leven. Voor deze bacteriën is sulfide niet giftig; ze gebruiken het juist om te groeien.
Experiment
In een laboratorium experiment lieten de onderzoekers zeegrassen groeien in kweekpotten met en zonder de bijzondere schelpdieren. Ook lieten ze schelpdieren groeien in potten zonder zeegras. Uit de resultaten blijkt dat de schelpdieren en hun bacteriën veel beter tussen de zeegraswortels gedijen dan in kaal zand, omdat de zeegrassen via hun wortels de schelpdieren van zuurstof voorzien. Maar ook werd vrijwel alle sulfide door de hulp-bacteriën van de schelpdiertjes ‘opgegeten’, waardoor de zeegrasplanten op hun beurt ook veel beter groeiden in potten met schelpdiertjes. ‘Een bijzondere samenwerking,’ zeggen de onderzoekers.
Sinds de evolutie Uit eerdere studies aan fossielen bleek dat de schelpdieren en bacteriën al sinds de evolutie van zeegrassen in het Krijt in zeegrasbedden voorkomen. De onderzoekers denken daarom dat de samenwerking zo’n 100 miljoen jaar geleden ontstond, toen zeegrassen vanaf het land de zee veroverden. Sindsdien zijn zeegrassen van groot belang voor de biodiversiteit in alle wereldzeeën. De planten groeien in brak tot zout water en komen over de hele wereld voor in ondiepe kustwateren.
Behoud
Hoewel zeegrassen belangrijk zijn voor de biodiversiteit, is het areaal zeegrasvelden door menselijke vervuiling en andere verstoringen de laatste decennia wereldwijd sterk afgenomen. Op veel plaatsen wordt nu geprobeerd om zeegrassen te beschermen en verdwenen zeegrasvelden te herstellen.
Beluister hier het fragment terug over groot zeegras in de Waddenzee.
Bron: Rijksuniversiteit Groningen